Cúp vô địch các quốc gia châu Âu (hay còn được biết đến với cái tên UEFA EURO) hiện đang là giải đấu bóng đá cấp độ đội tuyển quốc gia hấp dẫn nhất nhì thế giới, chỉ kém FIFA World Cup. Vậy bạn có biết EURO được tổ chức lần đầu tiên vào năm nào, ở đâu và có bao nhiêu đội tham dự?
Nội dung chính
Giải vô địch Euro đầu tiên trong lịch sử
Mở đầu cho chủ đề ngày hôm nay, Xoilac TV sẽ cùng bạn tìm hiểu EURO được tổ chức lần đầu tiên vào năm nào.
So sánh với giải đấu Copa Libertadores ở Nam Mỹ (1916) hoặc World Cup (1930), giải đấu EURO được tổ chức muộn hơn rất nhiều. Phải đến năm 1960, sự kiện bóng đá quy mô lớn nhất châu Âu mới được tổ chức lần đầu tiên.
Hai năm trước đó, Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA) đã tổ chức buổi lễ bốc thăm cho giải đấu EURO đầu tiên. Đáng tiếc, chỉ có 17 đội bóng tham gia, với sự vắng bóng của một số đội bóng mạnh như Đức, Hà Lan, Italia và tất cả đội bóng từ Vương quốc Anh.
Bởi vì chỉ có 17 đội tham dự, đội tuyển Tiệp Khắc và đội tuyển Ireland phải đấu play-off để xác định 16 đội tham dự chính thức cho giải đấu EURO. Cuối cùng, Tiệp Khắc đã giành vé vào vòng chung kết.
Với 16 ĐTQG, vòng chung kết EURO đầu tiên trong lịch sử được thi đấu theo hình thức loại trực tiếp để chọn ra 4 đội mạnh nhất để tham gia vòng chung kết tại Pháp. Tại đây, các đội bóng được chia thành 2 cặp và thi đấu để chọn ra 2 đội vào chung kết. Hai đội thua cuộc sẽ thi đấu tranh hạng ba.
Trong trận chung kết, đội tuyển Liên Xô đã đánh bại đội tuyển Nam Tư với tỷ số 2-1 và trở thành nhà vô địch đầu tiên trong lịch sử EURO với sự góp mặt của các cầu thủ nổi tiếng như Valentin Ivanov, Viktor Ponedelnik, Nikita Simonyan, Igor Netto hay đặc biệt là Lev Yashin.
Như vậy câu trả lời chính xác cho câu hỏi EURO được tổ chức lần đầu tiên vào năm nào là 1960.
Giải bóng đá EURO mấy năm một lần?
Như tạp chí tỷ lệ kèo cá cược đã đề cập, lần đầu tiên EURO ra đời là vào năm 1960 và lúc đó nó được gọi là European Nations’ Cup, tức Giải vô địch bóng đá châu Âu. Sau đó, tên của giải đấu đã thay đổi thành UEFA Euro.
Kể từ đó, giải đấu này được tổ chức định kỳ 4 năm 1 lần và đã có tổng cộng 16 vòng chung kết diễn ra và sẽ tiếp tục được tổ chức vào năm 2024 tại Đức.
Duy chỉ một lần trong lịch sử các kỳ Euro không diễn ra theo chu kỳ 4 năm một lần, và điều này xảy ra tại EURO gần đây nhất vào năm 2020. Bởi vì tác động của đại dịch Covid-19, kỳ Euro 2020 đã được hoãn lại một năm, diễn ra vào tháng 6/2021.
Vì sao EURO được tổ chức lần đầu tiên vào năm nào nhận được nhiều sự quan tâm bởi đơn giản EURO là giải đấu bóng đá được theo dõi nhiều thứ hai trên thế giới, chỉ sau FIFA World Cup. Trận chung kết Euro 2020 gần nhất đã có khoảng 328 triệu khán giả toàn cầu theo dõi. Tính rộng ra từ khi được tổ chức vào năm 1960, Euro đã thu hút khoảng 5,23 tỷ lượt xem trên toàn thế giới.
Sự ra đời và hình thành EURO 1960
Mặc dù giải đấu EURO đầu tiên được tổ chức vào năm 1960, nhưng ý tưởng về việc tổ chức một sự kiện tầm cỡ châu lục đã được nhen nhóm từ rất lâu và bắt đầu như một câu chuyện dài với những mâu thuẫn.
Vào những năm 1950, các đội tuyển bóng đá châu Âu chỉ có cơ hội thể hiện tài năng của họ mỗi bốn năm một lần tại World Cup, và trong phần lớn thời gian còn lại, họ tham gia các trận đấu giao hữu với các đội tuyển láng giềng.
Henri Delaunay, Tổng thư ký của Liên đoàn bóng đá Pháp, đã đề xuất ý tưởng về giải đấu EURO lần đầu vào năm 1927, khoảng 3 năm trước khi World Cup đầu tiên được tổ chức. Tuy nhiên, mất tới 33 năm, ý tưởng của ông mới trở thành hiện thực.
Delaunay không còn sống để chứng kiến điều đó, bởi kế hoạch vĩ đại của ông đã bị trì hoãn do Chiến tranh thế giới thứ Hai. Sau năm 1945, châu Âu bị chia cắt bởi chính trị.
Mặc dù hòa bình đã trở lại, châu Âu vẫn bị chia thành hai khối Đông và Tây. Ban đầu, sáng kiến của Henri Delaunay bị các nước Tây Âu cản trở, vì họ không muốn cạnh tranh với Liên Xô hoặc các quốc gia Nam Tư.
Vào những năm 1950, khi tình hình trở nên ổn định hơn, Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA) được thành lập vào năm 1954, và sau đó, giải đấu Euro Nations’ Cup ra đời, với lần tổ chức đầu tiên vào năm 1960.
Ba trong số bốn đội tuyển quốc gia tham gia vòng chung kết EURO đầu tiên vào năm 1960 đều thuộc khối Đông Âu, bao gồm Liên Xô, Nam Tư và Tiệp Khắc, và họ đã cùng nhau cạnh tranh cho danh hiệu cao quý nhất châu Âu tại Pháp.
Đội tuyển vô địch EURO lần đầu tiên
Sau khi đã tìm hiểu EURO được tổ chức lần đầu tiên vào năm nào, ở phần này, Xoilac.TV sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc về việc đâu là đội tuyển vô địch EURO đầu tiên trong lịch sử.
- Giai đoạn vòng loại
Có sự góp mặt của 16 đội bóng, trận lượt đi giữa đội tuyển Liên Xô và Hungary tại Moscow vào ngày 28 tháng 9 năm 1958 đã chứng kiến một kỷ lục đáng kinh ngạc với 100.572 người đến xem tại sân Central Lenin (sau này đã đổi tên thành Luzhniki).
Đây vẫn là con số kỷ lục về lượng khán giả cao nhất trong tất cả các trận đấu liên quan đến EURO. Có vẻ như yếu tố mới lạ đã đóng vai trò quan trọng, bởi các câu lạc bộ Liên Xô ngày ấy không tham dự Cúp Châu Âu cho đến năm 1966.
Đặc biệt hơn, cặp đấu này phải chờ đúng 1 năm để hoàn tất 2 lượt trận, với kết quả chung cuộc là 4-1 nghiêng về đội tuyển Liên Xô, trong khi các cặp đấu khác đã hoàn thành vòng loại vào tháng 10 năm 1959.
Cụ thể, Pháp đã đánh bại Hy Lạp với tỷ số 8-2, Romania thắng Thổ Nhĩ Kỳ 3-2, Áo đánh bại Na Uy 6-2, Nam Tư vượt qua Bulgaria với tỷ số 3-1, Đông Đức thua Bồ Đào Nha 2-5, Ba Lan và Đan Mạch lần lượt thua Tây Ban Nha và Tiệp Khắc với tỷ số 2-7 và 3-7.
Trong vòng 8 đội, do nhà độc tài Franco đã cấm Tây Ban Nha đến thi đấu tại Moscow, nên đội tuyển Liên Xô được xem là thắng, còn Pháp tiếp tục thể hiện sức mạnh với chiến thắng chung cuộc 9-4 trước Áo, Nam Tư đã hạ gục Bồ Đào Nha 6-3 và Tiệp Khắc đã đánh bại Romania 5-0.
- Vòng chung kết
Cuối cùng, 4 cái tên góp mặt tại VCK EURO 1960 bao gồm Pháp, Liên Xô, Nam Tư và Tiệp Khắc.
Tại trận bán kết 1, đội chủ nhà Pháp và đội tuyển Nam Tư đã cống hiến một trận đấu với nhiều bàn thắng nhất trong lịch sử của EURO, với kết quả 5-4 cho đội bóng Trung Âu. Đội tuyển Liên Xô Viết đã đánh bại đội Tiệp Khắc với tỷ số 3-0 trong cặp đấu còn lại.
Trong trận chung kết trên sân vận động Công viên các hoàng tử trước sự chứng kiến của 17.966 cổ động viên, đội tuyển Nam Tư đã là đội mở tỷ số trước. Galic ghi bàn cho đội tuyển Nam Tư ở phút thứ 43. Metreveli gỡ hòa cho đội tuyển Liên Xô ở phút thứ 49.
Sau 90 phút, tỷ số hòa 1-1, cả hai đội bước vào hiệp phụ, và Podonelkic đã ghi bàn ở phút thứ 113, giúp đội tuyển Liên Xô giành chiến thắng 2-1 để lần đầu tiên đăng quang tại một kỳ EURO.
Trong trận đấu tranh giải ba trên sân vận động Velodrome ở thành phố Marseille, đội tuyển Tiệp Khắc đã đánh bại đội tuyển Pháp với tỷ số 2-0 và giành được huy chương bạc.
Đội hình tiêu biểu của giải đấu năm 1960 được xếp theo đội hình đang thịnh hành thời kỳ đó là 2-3-5, gồm 5 cầu thủ của đội tuyển Liên Xô, 4 cầu thủ của đội tuyển Nam Tư và 2 cầu thủ của đội tuyển Tiệp Khắc.
Tổng quan về vòng chung kết EURO 1960
- Nước chủ nhà: Pháp
- Đội vô địch: Liên Xô
Chiến tích này đã ghi dấu lịch sử khi đội tuyển Liên Xô lần đầu và cũng là duy nhất đến nay giành chức vô địch Euro. Điều này xảy ra trước khi Liên bang Xô Viết tan rã, và sau đó, trong ba lần tham gia trận chung kết vào các năm 1964, 1972 và 1988, họ đều không thành công.
- Vua phá lưới
Có nhiều cầu thủ ghi được 2 bàn thắng bao gồm Viktor Ponedelnik, Grazan Jerkovic, Milan Galic, Valentin Ivanov và Francois Heutte. Họ đồng sở hữu danh hiệu Vua phá lưới.
Tổng cộng, có 12 cầu thủ đã ghi 17 bàn thắng trong toàn bộ Vòng Chung kết, có nghĩa là trung bình mỗi trận đã có 4,25 bàn thắng. Bàn thắng nhanh nhất trong Vòng Chung kết được thực hiện bởi Milan Galic của đội tuyển Nam Tư ở phút thứ 11 trong trận bán kết khi họ đối đầu với đội tuyển chủ nhà Pháp.
- Cầu thủ xuất sắc nhất
Với EURO 1960, tên tuổi của Lev Yashin đã được ghi vào sử sách. Ông trở thành một trong những thủ môn xuất sắc nhất trên toàn thế giới và là một trong những thủ môn hàng đầu trong lịch sử bóng đá Liên Xô.
Có lẽ, những ngày tháng còn thi đấu khúc côn cầu (cũng ở vị trí thủ môn) đã giúp Lev Yashin có những phản xạ tuyệt vời và khả năng phán đoán tình huống xuất sắc.
Ông đã tái định nghĩa vị trí thủ môn, biến nó trở thành một trong những vị trí quan trọng nhất trên sân. Lev Yashin được mọi người gọi là “Nhện Đen” vì thường mặc áo màu đen và thực hiện những pha bay nhảy tài tình giống như một chú nhện.
Lev Yashin chính là ngôi sao sáng nhất của EURO 1960, với sự đóng góp quan trọng đưa đội tuyển Liên Xô đến ngôi vô địch. Đặc biệt, trong trận đấu với đội tuyển Nam Tư, ông đã ngăn chặn nhiều cú sút nguy hiểm từ các ngôi sao của đội Nam Tư như Milan Galic hay Drazan Jerkovic.
Điều này giúp đội nhà cầm hòa đối thủ với tỷ số 1-1 trong thời gian chính thức trước khi Liên Xô ghi bàn thắng quyết định trong hiệp phụ để giành chức vô địch.
Sau thành công tại EURO 1960, Lev Yashin tiếp tục thăng hoa trong sự nghiệp của mình và ba năm sau đó, ông đã đoạt danh hiệu Quả bóng Vàng. Đến ngày nay, ông vẫn là thủ môn duy nhất vinh dự giành được danh hiệu này.
Euro 1960 qua góc nhìn đặc biệt
Ngoài việc giải đáp EURO được tổ chức lần đầu tiên vào năm nào, Xoilac TV sẽ gửi đến bạn một vài thông tin thú vị về giải đấu.
Mùa giải EURO 1960, ở vòng tứ kết, Tướng Franco, lúc đó là người đứng đầu Tây Ban Nha, đã từ chối cho đội tuyển Tây Ban Nha tham dự trận đấu với Liên Xô, qua đó lấy đi cơ hội đoạt cúp của La Roja.
Cần biết rằng, ngày đó đội tuyển Tây Ban Nha được xem là ứng viên vô địch số 1 của giải đấu khi trong đội hình của họ có nhiều ngôi sao của Real Madrid, câu lạc bộ đã thống trị châu Âu với 5 chiếc cúp C1 liên tiếp từ năm 1956-1960.
Chính quyết định của Tướng Franco đã mở ra cơ hội cho Liên Xô giành chiến thắng trong mùa giải đầu tiên ấy. 4 năm sau tại EURO 1964, Tây Ban Nha đã có cơ hội “phục thù” khi họ đánh bại Liên Xô với tỷ số 2-1 trong trận chung kết.
EURO 1960 và mở đầu cho sự phát triển của cúp châu Âu
Năm 1968, Giải bóng đá Euro đã chứng kiến một sự kiện độc đáo với việc sử dụng “đồng xu may mắn”. Lần đầu tiên trong lịch sử bóng đá thế giới, một trận đấu đã được quyết định thông qua việc tung đồng xu để xác định người chiến thắng giữa hai đội. Trận bán kết giữa Liên Xô và Italia kết thúc với việc trọng tài chính tung đồng xu và thần may mắn đã đứng về những người Italia.
Năm 1980, linh vật chính thức của EURO xuất hiện lần đầu tiên tại Italia. Hình ảnh này là một chú bé Pinocchio, với chiếc mũi dài và màu sắc của lá cờ quốc gia chủ nhà: màu đỏ, trắng và xanh lá cây. Về mặt thẩm mỹ, đây được coi là một trong những linh vật đẹp nhất trong lịch sử các VCK EURO.
Các giải đấu Euro trong những năm 1964, 1968, 1972, 1976 tiếp tục duy trì hình thức 4 đội vào vòng chung kết. Trong thời kỳ này, chúng ta chứng kiến sự thăng hoa của các đội bóng như Tây Ban Nha, Italia, Tây Đức và Tiệp Khắc.
Đến EURO 1980, số lượng đội tham gia đã tăng lên 8 đội, và Tây Đức đã vô địch lần thứ hai. Năm 1984, đội tuyển bóng đá Pháp đã giành chiến thắng, và bốn năm sau đó, Hà Lan và Đan Mạch đã tạo nên bất ngờ khi tham gia dưới tư cách của đội thế chỗ Nam Tư.
Năm 1996, EURO được mở rộng với 16 đội tham dự. Pháp giành chức vô địch lần thứ hai vào năm 2000, trước khi đến năm 2004, đội tuyển Hy Lạp đã tạo ra một cơn địa chấn khi viết nên câu chuyện thần thoại.
Năm 2008 và 2012 chứng kiến sự thống trị của Tây Ban Nha, và cuối cùng, Bồ Đào Nha đã giành ngôi vô địch lần đầu tiên vào năm 2016 – giải đấu với sự tham gia của 24 đội.
Gần nhất, EURO 2020 chứng kiến sự lên ngôi của Italia.
Hi vọng rằng những chia sẻ trên đây của Xoilac.TV đã giúp bạn nắm rõ EURO được tổ chức lần đầu tiên vào năm nào và giải bóng đá EURO mấy năm một lần. Hiện các lượt trận vòng loại của EURO 2024 đang diễn ra vô cùng sôi động và kịch tính. Nếu bạn quan tâm, yêu thích thì hãy truy cập ngay Xôi Lạc TV để không bỏ lỡ những trận cầu đỉnh cao của bóng đá châu Âu nhé!
Bình Luận